Bosna Hersek 1/4

Schengen ayinlerinden payına düşeni alan dingin ruhların güvenli sığınağı...

Ortak bir kapımız olamasa da, kapı komşumuz, Balkan turlarının olmazsa olmazı, her uçak bileti kampanya döneminin parlayan yıldızı…

Bosna Hersek’i tanımlamak için saatlerce uğraşsak yine eksik kalacak bir şeyler mutlaka çıkacaktır. Vize sorunu olmadan seyahat edilebilmesi avantajı ile bir çok Türk’ün ilk yurtdışı deneyimini yaşadığı bu ülkede, kendinizi düşündüğünüzden çok daha fazla evinizde hissedeceksiniz.

Net bir şekilde söylemeliyim ki, Bosna Hersek seyahatinizin ne kadar anlamlı geçmesini isterseniz, ülkenin sosyokültürel yapısına o derece hakim olmanız gerekiyor. Bu yapıya hakim olabilmek de, ülkenin tarihini bilmekten geçiyor. “1463-1878 yılları arasında Osmanlı Devleti tarafından yönetilmiştir.” cümlesi ise Bosna Hersek tarihinin oldukça kısıtlı bir bölümünü tarif ediyor. Her ne kadar bu gezi rehberinde küçük tarihsel notlar verecek olsam da, daha geniş açıdan durumu özetleyecek bir yazı yazma hedefime ulaştığımda linkini buraya bırakacağım.

Şimdilik, telefonunuzu uçak moduna alıp, kemerinizi taktıysanız, bize ayıracağınız kısa zamanda sizi kurtarmaya yetecek ölçüde bir rehberi aşağıya bırakıyorum.

Not: Bu gezi planını 4 gün için yaptık. Daha az zamanı olan, ya da “Bana Saraybosna’yı, Mostar’ı anlatma kardeşim oraları çoktan gördük.“ diyenler için ise yazımızı gün gün böldük.

Acelesi olanlara; Bosna Hersek için 3 sebep:

1-Mükemmel börekler

2-Benzer kültür

3-Neretva Nehri

Ne Zaman Gidelim?

Bosna Hersek içinde bulunduğu karasal iklimin tipik özelliklerini temsil ederek, bizleri kış aylarında soğuk bir şekilde karşılıyor, öyle ki Balkanların en büyük kayak merkezi bu ülkede. Fakat bu soğuk mevsim, en ucuz uçak biletlerini bu sezonda bulmak gibi bir avantajı yanında getiriyor. Mükemmel doğasınının uyanmaya başlaması, ilkbahar ayları için, günlerin uzun olması ise yaz mevsimi için tercih sebebi oluyor. Tabi tüm bunların yanında sonbaharda giderseniz de kimse size, “Neden geldiniz?” diye sormuyor arkadaşlar. Bu genel bilgiler ışığında, güneş kreminize mi kışlık montunuza mı daha düşkün olduğunuz sorusunun cevabı neticesinde, kararı tabiki size bırakıyoruz.

Nasıl Gidelim?

Şubat 2025 itibariyle, İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan Saraybosna’ya yapılan uçuşların yanına yakın gelecekte Tuzla uçuşlarının da ekleneceği konuşulmakta. Dolayısıyla şu an için Saraybosna’ya uçuşunuza müteakip bir gezi yapacağınızı düşünerek bu rotasyonda bir öneride bulunacağız.

Ayrıca kendi balkan turunuzu yapma niyetindeyseniz, rotanızın yönüne göre Saraybosna ve Mostar’a komşu ülkelerden otobüsle de ulaşabilirsiniz.

Saraybosna Havalimanı’ndan, 12 km uzaklıktaki şehir merkezine varmak için 5 KM ücret karşılığında otobüs kullanabilirsiniz. Otobüs biletini terminalden alabileceğiniz gibi şoförden de alabilirsiniz. Ortalama 20 KM ücret karşılığında taksi kullanmak da seçenekleriniz arasında. Saraybosna merkezi yürüyerek gezilebileceği için toplu taşıma ihtiyacınız olmayacak.

Şehirler arası ulaşım için araç kiralama opsiyonunu kullanmazsanız, otobüsleri tercih edebilir, ya da çok gelişmiş bir ağa sahip olmadığı gerçeğini kabul ederek tren kullanabilirsiniz. Saraybosna - Mostar tren yolu hattının, Avrupa’nın en iyi manzaralı tren yolculuklarından birisi vaat ettiğini de belirteyim.

Biz, Bosna Hersek rotamızı kiralık araç ile takip ettik, dolayısıyla tecrübe ettiğimiz rota için, araç kiralamak en mantıklı yöntem olsa da, dilerseniz Saraybosna merkezli günlük ya da daha uzun süreli turlara katılarak da aşağıda detaylandıracağımız yerlerin en azından bir kısmını görebilirsiniz.

B sınıfı, otomatik vites 5000 km’deki bir aracı, kasım ayında, 4 gün için 120 euroya, kiraladığımız Europcar firmasından oldukça memnun kaldık.

Saraybosna Havalimanı Europcar Araç Kiralama Fiyatları için tıklayın;

Bosna Hersek’de otoban ücretleri gişelerde nakit ödenebilmekte. Yol üzerindeki pek çok radara dikkat etmenizin en kolay yolu ise navigasyon uygulamalarıyla entegre çalışabilen Radarbot uygulamasını kullanmanız.

Radarbot Uygulaması IOS için tıklayın;

Radarbot Uygulaması Android için tıklayın;

*Bosna Hersek para birimi KM’nin (Konvertibl Mark), yazıyı kaleme aldığımız 02.03.2025 tarihi itibariyle tl karşısında değeri; 1 KM = 19.40 TL

Nerede Kalalım?

Bosna Hersek’in kalbi Saraybosna’da, Saraybosna’nın kalbi ise Bascarsija (Başçarşı) denilen bölgede atıyor. Dolayısıyla geziniz Saraybosna özelinde kalacaksa Bascarsija bölgesinde kalmak iyi bir tercih olacaktır. Saraybosna da dahil olmak üzere, Bosna Hersek genelinde Airbnb tercihinin Booking’e nazaran daha iyi ve fiyat performans açısından değerli seçenekler sunduğunu düşünmekteyiz.

Saraybosna Bascarsija Bölgesi Booking için tıklayın;

Saraybosna Bascarsija Bölgesi Airbnb için tıklayın;

İzlediğimiz ve size önereceğimiz 3 gecelik Bosna Hersek rotasının 1.gece konaklaması Mostar’da olacak. Mostar’ı 2 parçaya ayıran Neretva Nehri’nin, batı kısmı Hırvatlara, doğu kısmı ise Boşnaklara ev sahipliği yaptığı bilgisini not edip, Mostar için konaklama seçeneklerini aşağıda bulabilirsiniz. Mostar konaklamanızı ise Mostar Köprüsü’ne olabildiğince yakın seçmeniz, yol yorgunluğu sonrası yapacağınız yürüyüşün süresini kısaltacaktır.

Mostar Bölgesi Booking için tıklayın;

Mostar Bölgesi Airbnb için tıklayın;

4 Günde Nereleri Gezelim?

Bosna Hersek dağlık bir coğrafyaya kurulmuş, doğası ve tarihi yapılarıyla ön plana çıkan, yakın geçmişindeki savaşın getirdiği çok acı öykülerin izlerini, her karışında ziyaretçilerine hatırlatan bir ülke. Dolayısıyla bizim izlemiş olduğumuz rota, Bosna Hersek’in doğal güzelliklerini, tarihi ve simgesel yapılarını ve yukarıda da bahsettiğim gibi, oldukça detaylı başka bir yazıyı hakeden savaş günlerinin yaşattığı acıların simgesel duraklarını içine alan bir rehber niteliğinde olup aşağıdaki noktaları içermekte;
-Mostar

-Kraviçe Şelaleleri

-Pocitelj

-Blagaj

-Jablanica

-Konjic

-Saraybosna

-Vlasenica

-Bratunac

-Kravica

-Potoçari (Srebrenitsa Soykırım Anıtı)

1. Gün

Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan yapacağınız uçuş sizi muhtemelen en erken öğle saatlerinde Saraybosna’ya ulaştıracaktır. Planladığımız Bosna Hersek turu güney-kuzey doğrultuda olacak. Dolayısıyla, ertesi gün yapacağınız rotada zaman kazanmak için, Saraybosna’ya uğramadan, havalimanından Mostar’a, aşağıdaki rotayı takip ederek yaklaşık 2 saatlik bir yolculuğun sonrasında varabilirsiniz.

Saraybosna Havalimanı - Mostar Yolculuğu Rotası için tıklayın;

Mostar

Mostar şehrinde size, başlıca noktaları göreceğiniz 11 dakika uzunluğunda bir yürüyüş rotası öneriyoruz;

Mostar Yürüyüş Rotası için tıklayın;

1)Eğri Köprü

Mostar Köprüsü’nün de mimarı olan, Mimar Hayreddin’in, Mostar Köprüsü inşaatına başlamadan öncesinde tecrübe kazanmak amacıyla yaptığı rivayet edilen köprüdür. 1558 yılında yapılan köprü Mostar Köprüsü’nin minyatürü şeklinde olmakla birlikte 2005 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklenmiştir.

2)Mostar Köprüsü

Most kelimesi, Boşnakça’da “Köprü” demekmiş, Mostar ise “köprü bekçisi”. Bölgeye ismini veren, Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından, kilit taşı tekniği ile 1566 yılında yapılan ünlü köprü, 1993 yılında Hırvat topçuların ateşiyle yıkılana kadar 427 yıl boyunca kullanılmış. 1997 yılında, TIKA, UNESCO ve Dünya Bankası sponsorluğunda, orjinaline sadık kalınarak yeniden inşa edilme sürecinin başlamasıyla, köprünün Neretva Nehri’ne gömülen taşlarının bir kısmı, Macar dalgıçların yardımıyla çıkarılmış çıkarılmasına ama, taşların aldıkları hasar sonrası yeniden kullanıma uygun olmadığı anlaşılmış. Köprünün ilk yapıldığı taşların işlendiği taş ocağı tekrar çalışır hale getirilerek, nehirden çıkarılan taşlardan faydalanılıp yeniden taşlar şekillendirilmiş. 2004 senesinde ise Prens Charles tarafından, çok sayıda ülke temsilcisinin hazır bulunduğu bir törenle açılmış ve 2005 senesinde UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklenmiş.

Yüzyıllar boyunca, gençlerin artık erkek olduklarını kanıtlamak için Neretva Nehri’ne atladığı, 456 kalıp taş sayesinde 24 metre yüksekliğine ulaşırken, bugün bu ritüel turistik bir gösteri dışındaki anlamlarını yitirmiş.

Köprünün tam ortasında yüzünüzü Hırvat tarafına döndüğünüzde hafif solunuzda şehre hakim bir tepe göreceksiniz. Hum Tepesi isimli bu tepe üzerinde, her yerden görünen haç savaş esnasında bir psikolojik baskı unsuru olarak dikilmiş fakat, köprüyü de yıkan ve günlerce Mostar’ı bombalayan topçu ateşinin de bu tepeden yapıldığı bilinmekte. Kuşatma altındaki şehirde, efsaneleşen bir anlatıyı bazıları Aliya İzzetbegoviç’e bazıları ise, kızının koktuğunu farkeden bir babaya dayandırmaktalar. Kimin söylediği, hatta söylenip söylenmediği bile belli olmasa da “İstedikleri kadar yükseğe, istedikleri kadar büyük bir haç yapsınlar, gece olduğunda bizim hilalimiz daha yüksekte olacak.” sözü, daha güneşli sabahlara uyanma özlemiyle, gecenin karanlığına sığınan Boşnak çocuklarının, Bosna Savaşı sırasındaki durumunu özetler nitelikte.

3)Mostar Köprüsü Müzesi

Köprünün hemen başında olan müze sergilediği eserlerle köprünün yeniden inşa sürecine de ışık tutuyor. Köprü tarihine ait belgeleri de ziyaretçileriyle paylaşan müzenin kulesi ise çıkılan mervivenlerin karşılığı olarak güzel bir Mostar manzarası sunuyor.

4)Kujundziluk

16.yüzyıldan beri Mostar’ın çarşı caddesi olarak hizmet veren bu yer hediyelik eşya almak isteyenlere ve magnet koleksiyoncularına hitap eder nitelikte, fiyatların pek uygun olmadığı sır değil.

5)Koski Mehmet Paşa Camisi

Yapımı 1618 yılında tamamlanan, bugün dükkan olarak kullanılan bir de medresenin yanında tekke, türbe ve şadırvana sahip bir külliyeyi de barındıran cami, Sokullu Mehmet Paşa’nın Ruznamecisi ve Tımar Defterdarı Koski Mehmet Paşa tarafından yaptırılmış. Bosna Savaşı sırasında hasar alan cami daha sonra restorasyon geçirmiş.

Koski Mehmet Paşa Camisi’sinin inşaatında çalışmış, daha sonra ilk imamı olmuş ve külliyede Halveti tekkesinin ilk şeyhliğini üstlenen, Şeyh Mahmud Baba’nın türbesi ise, cami’ye 50 metre mesafede bulunmakta.

Cami’de Avusturya Macaristan Imparatoru Franz Joseph’in, 1910 yılında hediye ettiği bir adet de halı bulunmakta. Tabi o günlerde kimse, bu hediyenin verilmesinden dört yıl sonra, Franz Joseph’in Saraybosna’da suikaste kurban giden yeğeni Franz Ferdinand’ın intikamını almak için Sırbistan’a savaş açarak 1. Dünya Savaşı’nı başlatıp dünya tarihine, kırmızı tonlarındaki halının motiflerinden daha kalıcı bir iz bırakacağından haberdar değildi.

*Ruznameci:Osmanlı döneminde, devlet dairelerinde, günlük gelir ve giderlerin ya da günlük olayların defterini tutan görevli

6)Savaş ve Soykırım Mağdurları Müzesi

Mostar başta olmak üzere yaşanan yıkımı belgeleriyle görüp savaşın ne demek olduğunu oldukça etkili bir şekilde görebileceğiniz bir müze. Savaş suçlarının tüm Bosna’ya yayılmış kanıtlarından, bazılarını anlamaya çalışmak için ilk durak olarak ziyaret edebilirsiniz. Yukarıda da bahsettiğim gibi bu konu çok daha detaylı bir yazı yazma hedefime ulaştığımda buraya bir link bırakacağım.

7)Karagözbey Camisi

1558 yılında inşa edilen Cami’nin Mimar Sinan tarafından dizayn edildiğine dair iddialar olsa da bunu doğrulayacak bir kaynak bulamadım. Cami, alışık olduğumuz üzere medrese, çeşme ve kütüphaneden oluşan bir külliyenin parçası olarak yapılmış. Cami’nin kütüphanesinden bazı kitapların Saraybosna’daki Gazi Hüsrev Bey Camisi’ne taşındığı söylenmekte. Tıpkı Koski Mehmet Paşa Camisi gibi, Bosna Savaşı’nda hasar alan bu cami, daha sonra restore edilmiş edilmesine ama restorasyon çalışması Suudi Arabistan tarafından finanse edildiği için Cami’ye Suudi motifleri eklenmiş.

Mostar’da Ne Yiyelim?

Sadece Mostar’da değil, tüm Bosna Hersek’te en ünlü yemeklerden biri “Cevapcici” denilen 5 veya 10 parça olarak servis edilen köfte türü. 12-15 KM bandında, Kuru soğan ve bazen de ajvarla servis edilen köftenizin lezzetini, sıcak pita ekmeği ile bir adım öteye taşıyabilirsiniz. Çoban salata benzeri hazırlanan ve peynir eklenen şopska salatası da bölgede ünlü olan lezzetlerden biri. Bölgedeki restoranların çoğunluğu, dolma da dahil olmak üzere, yakından tanıdığımız lezzetler de barındırırken, menülerinde batı mutfağından seçenekler de bulundurmakta. Bugüne kadar yaptığımız ziyaretlerde, Mostar’da denediğimiz hiç bir restoranın, lezzet açısından diğerinden çok farklı olduğunu söyleyemeyeceğim. Bu sebeple ruhsal halinize göre kalabalık ya da sakin, açık hava ya da kapalı salon gibi etkenlerle içinizden gelen bir seçim yapmanızı önerir, sizin tavsiyelerinizi yorumlara yazabileceğinizi hatırlatırım.

Mostar turunuzu güzel bir yemekle sonlandırdıysanız, dinlenmek üzere otelinize geçebilirsiniz, keza 2. gün sabah erkenden başlayan keyifli bir rota sizi bekliyor olacak.

Yarın nereleri gezeceğinizi görmek için;